W dniach 11–13 grudnia 2009 r. odbyły się rekolekcje adwentowe RRN, które prowadził o. Grzegorz Bartosik OFMConv.
Poniżej zamieszczamy artykuł o.Grzegorza na temat Matki Bożej jako pośredniczki w Chrystusie i w Duchu Świętym. Temat ten był podjęty podczas jednej z konferencji rekolekcyjnych. Pozostałe konferencje dotyczyły macierzyństwa Matki Bożej oraz Jej ralacji do Ducha Św.
Pośredniczka w Chrystusie i w Duchu Świętym
Jednym z tytułów, którym nazywamy Najświętszą Maryję Pannę jest tytuł Pośredniczki. Na przykład w maju gromadzimy się w świątyniach oraz przy przydrożnych krzyżach i kapliczkach, aby śpiewem Litanii Loretańskiej uczcić Maryję. Nazywając Ją różnymi tytułami prosimy, aby modliła się za nami. W ten sposób wyrażamy naszą wiarę w skuteczność Jej wstawiennictwa i orędownictwa u Pana Boga. Odmawiając z kolei po litanii modlitwę Pod Twoją obronę, wprost nazywamy Ją naszą Pośredniczką. Warto więc zapytać, co oznacza tytuł Pośredniczka, i jak należy go rozumieć.
1. Jeden Pośrednik między Bogiem a ludźmi – Jezus Chrystus
Podstawowym dogmatem wiary Kościoła Katolickiego jest prawda o tym, że jest jeden Pośrednik między Bogiem a ludźmi – Jezus Chrystus (por. 1 Tm 2,5), ponieważ „On wydał samego siebie na okup za wszystkich” (1Tm 2,6). Sam Pan Jezus o tym nas pouczył mówiąc: „Ja jestem drogą i prawdą, i życiem. Nikt nie przychodzi do Ojca inaczej jak tylko przeze mnie” (J 14,6). W Nowym Testamencie Pan Jezus jest nazywany Pośrednikiem lepszego Przymierza (Hbr 8,6), Pośrednikiem Nowego Przymierza (Hbr 9,15) i Pośrednikiem Nowego Testamentu (Hbr 12,24).
To pośrednictwo Pana Jezusa ma podwójny wymiar. Po pierwsze jest to pośrednictwo bytowe, ponieważ Pan Jezus jako Bóg–Człowiek jest jedynym bytem we wszechświecie, który łączy w sobie świat niestworzony (Boga) ze światem stworzonym (człowiekiem).
Po drugie, to pośrednictwo ma charakter funkcyjny, bowiem Pan Jezus poprzez zadania jakie spełnił w czasie swego ziemskiego życia, i jakie spełnia nadal „siedząc po prawicy Ojca” prowadzi nas do niebieskiej Ojczyzny. Ta Chrystusowa funkcja pośredniczenia ma potrójny wymiar: jest to funkcja: królewska, prorocka (nauczycielska) i kapłańska. Jako Król Chrystus jest naszą drogą: kieruje całą społecznością Kościoła i każdym chrześcijaninem i jest wzorem służby w stosunku do bliźnich. Jako Nauczyciel Chrystus jest naszą prawdą: prowadzi nas do pełni prawdy, którą jest sam Bóg. Jako Kapłan, Chrystus jest naszym życiem: ofiarował się bowiem za nas Ojcu „abyśmy mieli życie w obfitości” i nieustannie wstawia się za nami u Ojca. Stąd Pismo Święte nazywa Chrystusa naszym Rzecznikiem (Parakletosem) wobec Ojca (por. 1J 2,1).
To pośrednictwo Pana Jezusa realizowało się i realizuje w trzech etapach historii Zbawienia, którymi są: tajemnica Wcielenia (pośrednictwo bytowe), Jego życie ziemskie, męka śmierć i zmartwychwstanie (pośrednictwo funkcyjne) oraz czas po Wniebowstąpieniu (kiedy w naszych ludzkich sercach następuje aktualizacja dzieła odkupienia – także pośrednictwo funkcyjne).
2. Duch Święty – Kontynuatorem Chrystusa i jego pośredniczącej misji
Zgodnie ze świadectwem Nowego Testamentu, po wniebowstąpieniu Pana Jezusa Jego misję kontynuuje w naszych sercach „Drugi Rzecznik (Parakletos)”, czyli Duch Święty (J 14,16). Dzisiaj coraz częściej tę misję Ducha Świętego postrzegamy także w kategoriach pośredniczenia, bowiem w pewnym sensie Duch kontynuuje oba rodzaje pośrednictwa Chrystusowego.
Choć Duch Święty sam się nie wciela, to jednak łączy stworzenie z Ojcem, bowiem jak pisze święty Paweł: przystęp do Ojca mamy tylko „przez Chrystusa w jednym Duchu” (por. Ef 2,18). Duch Święty kontynuuje misję królewską Chrystusa bowiem kieruje całym Kościołem i poszczególnymi chrześcijanami: „Albowiem wszyscy ci, których prowadzi Duch Boży są synami Bożymi” (Rz 8,14)”. Trzecia Osoba Trójcy Świętej kontynuuje też misję nauczycielską Chrystusa, co zapowiedział sam Zbawiciel: „Gdy przyjdzie On, Duch Prawdy, doprowadzi Was do całej prawdy” (J 16,13). Wreszcie Duch Święty jest w pewien sposób kontynuatorem misji kapłańskiej Chrystusa, bowiem uświęca nas: „gdy bowiem nie umiemy się modlić sam Duch przyczynia się za nami” (Rz 8,26), uzdalnia do składania ofiar: „jeśli doznajecie zniewag dla imienia Chrystusa, szczęśliwi jesteście, bo Duch chwały i Duch Boga na was spoczywa” (1P 4,14) i obdarza nas nowym życiem „mając życie od Ducha do Ducha się też stosujmy” (Ga 5,25).
Tę pośredniczącą misję Chrystusa i Ducha Świętego bardzo wyraźnie dostrzegamy w liturgii, bowiem większość modlitw mszalnych kończy się wezwaniem „do Ojca przez Chrystusa w Duchu Świętym”. A więc to jest ta nasza jedyna droga, którą podążamy do niebieskiej Ojczyzny. To Chrystus „w Duchu Świętym” jest naszym Pośrednikiem prowadzącym do Ojca.
3. Pośrednictwo Najświętszej Maryi Panny
Jak zatem należy patrzeć na pośrednictwo Najświętszej Maryi Panny? W jakich kategoriach należy je rozumieć i wyjaśniać?
Przede wszystkim musimy zauważyć, że Pan Bóg zaprasza nas – ludzi do uczestnictwa w wielu dziełach i czynnościach, które sam podjął i podejmuje. Najbardziej czytelne stało się to zaproszenie po ukończeniu dzieła stworzenia, gdy Pan Bóg polecił ludziom, by „czynili sobie ziemię poddaną” (Rdz 1,28), czyli aby niejako kontynuowali dalej jego dzieło stwórcze. W podobny sposób Chrystus zaprosił ludzi do kontynuowania jego dzieła zbawczego. Chrześcijanie mają być „pomocnikami Boga” w dziele zbawienia (por. 1Kor 3,9), mają „iść na cały świat i głosić Ewangelię wszelkiemu stworzeniu” (Mk 16,15), mają „dopełniać w swym ciele tego, czego brakuje udrękom Chrystusa”. Każdy z chrześcijan (tak duchowny, jak i świecki) jest też wezwany do uczestnictwa w potrójnej pośredniczącej misji Chrystusa (królewskiej, nauczycielskiej i kapłańskiej), w zależności od swojego powołania i stanu, o czym uczy wyraźnie Sobór Watykański II w Konstytucji Lumen Gentium nr 34–36. Najbardziej czytelnym przykładem tego uczestnictwa w Chrystusowym pośrednictwie jest misja Rodziców, którzy jako pierwsi przekazują swoim dzieciom prawdę o Bogu i zbawieniu, jakie przyniósł nam Chrystus. Najświętsza Maryja Panna, z racji swego wyjątkowego wybrania na Matkę Syna Bożego również została zaproszona do uczestnictwa w dziele zbawczym i pośredniczącym swojego Syna. To zaproszenie i Jej sposób zaangażowania w to dzieło jest jednak wyjątkowy i nieporównywalny z zaangażowaniem każdego innego człowieka.
Tak jak w dziele pośredniczącym Chrystusa wyróżniamy trzy etapy, tak samo możemy w pośrednictwie Maryi wyróżnić trzy etapy, bowiem każdy z nich jest uczestnictwem w pośrednictwie Jej Syna.
3.1 Pośrednictwo inkarnacyjne
Pierwszy i najważniejszy aspekt pośrednictwa Maryi wynika z faktu Jej Bożego Macierzyństwa. To dzięki Jej pośrednictwu, czyli zgodzie na Wcielenie (incarnatio) Syna Bożego stała się, jak zaznacza św. Ireneusz, „przyczyną zbawienia dla siebie i innych”. Uczczenie tego pierwszego wymiaru pośrednictwa Maryi pojawia się w pobożności Kościoła już od pierwszych wieków. Świadectwem tego są modlitwy zanoszone do Maryi, takie jak np. modlitwa Pod Twoją obronę z przełomu III i IV wieku, czy wspaniały wschodni hymn Akatyst z VI wieku, w którym autor w poetycki sposób dziękuje Maryi za Jej zgodę w Nazarecie, dzięki której dzieło zbawienia może się realizować.
3.2 Udział Maryi w dziele Odkupienia
Drugi etap pośrednictwa Maryi pobożność chrześcijańska wiąże z łącznością Maryi z Chrystusem w czasie Jego ziemskiego życia, a zwłaszcza z obecnością Maryi u stóp krzyża i jej współcierpieniem z Synem, dokonującym dzieła odkupienia. Sobór Watykański II pisze wprost, że właśnie ta łączność Maryi z dziełem Syna, zwłaszcza z Jego zbawczym cierpieniem stała się przyczyną Jej duchowego macierzyństwa w stosunku do chrześcijan: „Poczynając, rodząc, karmiąc Chrystusa, ofiarując Go w świątyni Ojcu i współcierpiąc z Synem swoim umierającym na krzyżu, w szczególny zaiste sposób współpracowała z dziełem Zbawiciela przez wiarę, nadzieję i miłość żarliwą dla odnowienia nadprzyrodzonego życia dusz ludzkich. Dlatego to stała się nam matką w porządku łaski” (KK 61).
3.3 Pośrednictwo Maryi po Jej wniebowzięciu
Trzeci etap pośrednictwa Maryi realizuje się po Jej wniebowzięciu, czyli obecnie w czasie Kościoła. Tak Jak uczestniczyła Ona w Chrystusowym pośrednictwie bytowym jako Jego Matka, i jak uczestniczyła w Jego ziemskim życiu, cierpieniu i śmierci, tak obecnie uczestniczy w sprawowanej przez uwielbionego Chrystusa misji Pośrednika między Bogiem a ludźmi. To pośrednictwo Maryi nie jest żadnym pośrednictwem „konkurencyjnym” w stosunku do pośrednictwa Chrystusowego, ani nie zastępuje tego pośrednictwa, bowiem „jak kapłaństwo Chrystusa w rozmaity sposób staje się udziałem zarówno świętych szafarzy, jak i wiernego ludu, i jak jedna dobroć Boża w rozmaity sposób rozlewa się realnie w stworzeniach, tak też jedyne pośrednictwo Odkupiciela nie wyklucza, lecz wzbudza u stworzeń rozmaite współdziałanie, pochodzące z uczestnictwa w jednym źródle […]. Kościół nie waha się jawnie wyznawać taką podporządkowaną rolę Maryi; ciągle Jej doświadcza i zaleca sercu wiernych, aby oni wsparci tą macierzyńską opieką, jeszcze silniej przylgnęli do Pośrednika i Zbawiciela” (KK 62).
To pośrednictwo Maryi ma kilka wymiarów:
Wstawiennictwo
Pierwszym wymiarem pośrednictwa Maryi jest Jej wstawiennictwo. Ona oręduje za nami gdy dostrzega nasze potrzeby, zarówno te dotyczące zbawienia wiecznego, jak i te doczesne. Wysłuchuje naszych próśb i przedstawia je swemu Synowi, tak jak niegdyś przedstawiła potrzeby nowożeńców i ich rodzin w Kanie Galilejskiej.
Rozdawnictwo łask
Dzięki pośrednictwu Maryi Pan Bóg wysłuchuje naszych próśb i udziela nam licznych łask, stąd od wieków Maryja jest nazywana „Szafarką łask”, lub „Pośredniczką łask”. Liczne sanktuaria maryjne i wota wdzięczności złożone w tych sanktuariach poświadczają, jak wiele łask otrzymali ludzie przez pośrednictwo Matki Bożej. Jan Paweł II tak pisał o tej misji Maryi: „Maryja jest więc wspaniałą i jedyną nosicielką Chrystusowego Odkupienia; uprzywilejowaną przekazicielką Jego łaski, jedyną drogą, przez którą łaska spływa na ludzi w niezwykłej i cudownej obfitości. Gdziekolwiek obecna jest Maryja, tam obfituje łaska i tam dokonuje się uzdrowienie duszy i ciała człowieka”(Castel Gandolfo, 19.07.1987).
Pośrednictwo przykładu
Jeszcze jedną formą pośrednictwa, która ostatnio coraz częściej jest zauważana, to pośrednictwo przykładu. Tak jak najlepszą formą wychowania jest dawanie przykładu własnym życiem, tak samo Matka Boża poprzez przykład swego życia, swej wiary, nadziei i miłości uczy i wychowuje nas. Naśladując ją chrześcijanin staje się coraz lepszy i przybliża się do Boga. I w ten sposób podstawowa funkcja pośredniczenia zostaje spełniona.
Pośrednictwo macierzyńskie
W Encyklice „Redemptoris Mater” z roku 1987 Jan Paweł II zwrócił uwagę na jeszcze jeden aspekt pośrednictwa Maryi, nazywając je „pośrednictwem macierzyńskim”. Papież nie rozgranicza pośrednictwa Maryi we wcieleniu, w czasie ziemskiego życia Chrystusa i obecnie. On podkreśla, że na wszystkich tych etapach pośrednictwo Maryi miało i ma charakter „macierzyński”, jest to bowiem pełne zaangażowanie Najświętszej Maryi Panny w zbawcze dzieło Boga z pozycji Matki Syna Bożego i duchowej Matki chrześcijan. „W tym charakterze «wstawiennictwa», które po raz pierwszy zaznaczyło się w Kanie Galilejskiej, pośrednictwo Maryi trwa nadal w dziejach Kościoła i świata […]. W ten sposób macierzyństwo Maryi trwa stale w Kościele jako wstawiennicze pośrednictwo” (RM 40).
Pośrednictwo w Duchu Świętym
Święty Maksymilian Kolbe i Ojciec Święty Jan Paweł II zwracali uwagę jeszcze na jeden aspekt maryjnego pośrednictwa. Uczyli bowiem, że pośrednictwo Maryi wynika nie tylko z Jej łączności z Chrystusem, ale także z Jej zjednoczenia z Duchem Świętym. To Duch Święty jest Kontynuatorem pośredniczącej misji Chrystusa, zaś Maryja uczestniczy w tej funkcji Boskiego Parakleta. Jan Paweł II tak to określił: „Ten zbawczy wpływ Błogosławionej Dziewicy jest podtrzymywany przez Ducha Świętego, który jak zacienił Dziewicę Maryję, dając początek Jej Boskiemu macierzyństwu, tak nadal Jej towarzyszy w trosce o braci Jej Boskiego Syna” (RM 38). A więc przybliżając się do Maryi i oddając się Jej, tak naprawdę przybliżamy się i pozwalamy się kierować Duchowi Świętemu.
Przyzywając wstawiennictwa Najświętszej Maryi Panny, dziękujmy Bogu Ojcu za dzieło Zbawienia, którego dokonał nasz Pośrednik u Ojca - Jezus Chrystus, a które jest kontynuowane i realizowane w naszych sercach przez Ducha Świętego. I dziękujmy też, że w tym dziele troski o nasze wieczne zbawienie – uczestniczy z woli Bożej Najświętsza Maryja Panna, nasza najlepsza Matka, Orędowniczka i Pośredniczka.
Grzegorz M. Bartosik OFMConv 
pobierz plik